ส้มเลือดสีแดงสด ไม่ได้มีดีแค่สวย แต่มีสารลับซ่อนอยู่!

• Anthocyanin เป็นกลุ่ม ฟลาโวนอยด์ (flavonoids) ซึ่งเป็นเม็ดสีละลายน้ำในพืช ให้สีแดง ม่วง หรือม่วงแก่ผลไม้และดอกไม้หลายชนิด
• ในส้มทั่วไป มักไม่มี Anthocyanin แต่ส้มเลือด (Blood Orange) เป็นสายพันธุ์ส้ม (Citrus × sinensis) ที่มี สีแดงอมม่วง เพราะมี Anthocyanin เป็นส่วนผสมเฉพาะตัว ซึ่งไม่ได้พบในส้มสายพันธุ์อื่น ๆ (จึงทำให้ส้มเลือดโดดเด่น)
• ในงานวิจัย Anthocyanin in blood oranges: a review on postharvest approaches for its enhancement and preservation ระบุว่าสารนี้ถือเป็นสารชีวภาพ (bioactive compound) สำคัญของส้มเลือด เนื่องจากมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและมีบทบาทในคุณภาพผลไม้ (เช่น สี รสชาติ)

2. สาร Anthocyanin ในส้มเลือด มีอะไรบ้าง?

• งานวิจัย Characterization of Major Anthocyanins and the Color of Red-Fleshed Budd Blood Orange พบว่า Cyanidin-3-glucoside และ Cyanidin-3-(6-malonylglucoside) เป็นแอนโทไซยานินหลักในส้มเลือด มากกว่า 90% ของแอนโทไซยานินทั้งหมดในผลไม้ 
• นอกจากนั้น อาจมีแอนโทไซยานินสายรองอย่าง delphinidin 3-glucoside, peonidin, และอื่น ๆ แต่ปริมาณจะน้อยกว่าสองตัวหลักมาก

3. สิ่งที่ส่งผลต่อปริมาณ Anthocyanin ในส้มเลือด

• อุณหภูมิระหว่างกลางวัน-กลางคืน: ส้มเลือดมีแนวโน้มสะสม Anthocyanin สูงเมื่อมีความต่างของอุณหภูมิกลางคืนต่ำกว่าอากาศกลางวัน นั่นคือในสภาพอากาศแบบเมดิเตอเรเนียน (เช่น ซิซิเลีย, สเปน) จะผลิตสารได้ดีขึ้น
  การเก็บหลังการเก็บเกี่ยว (Postharvest storage): การเก็บรักษาในอุณหภูมิต่ำ (เช่น 68 °C) หลังการเก็บเกี่ยว สามารถกระตุ้นให้ Anthocyanin เพิ่มขึ้นได้ และช่วยรักษาคุณภาพภายในผลไม้
  พันธุ์ / รากตัด (Rootstock): งานวิจัยพบว่า ส้มเลือดพันธุ์ Tarocco ที่ต่อรากบน Trifoliate orange มีปริมาณ Anthocyanin สูงที่สุดในระหว่างการเก็บเกี่ยว (ในเงื่อนไขที่เหมาะสม)

สภาวะเคมีหรือการกระตุ้น (elicitors / treatments): เทคนิคหลังเก็บเกี่ยว เช่น การใช้สารกระตุ้นเคมี (chemical elicitors) หรือการบังคับเงื่อนไขบางอย่าง สามารถเพิ่มการสะสม Anthocyanin ได้ 

4. ประโยชน์ด้านสุขภาพของ Anthocyanin ในส้มเลือด

• ต้านอนุมูลอิสระ & ลดการอักเสบ: Anthocyanin ทำหน้าที่ดักจับอนุมูลอิสระ ลดการเกิด oxidative stress และลดการอักเสบในเซลล์ ซึ่งเป็นกลไกสำคัญในการป้องกันโรคเรื้อรังต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน มะเร็ง
• ป้องกันโรคหัวใจ & หลอดเลือด: งานวิจัยพบว่าสารในส้มเลือดรวมถึง Anthocyanin ช่วยปรับปรุงการไหลเวียนเลือด ลดไขมันไม่ดี (LDL) และช่วยเพิ่มไขมันดี (HDL) ได้บ้าง
• ช่วยควบคุมน้ำหนัก: ผลการศึกษาจากสกัดส้มเลือด Moro พบว่า ผู้ที่รับประทานสารสกัดร่วมกับการควบคุมอาหารและออกกำลังกาย มีการลดน้ำหนักและรอบเอวได้มากกว่ากลุ่มควบคุม ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับการปรับเมตาบอลิซึมของไขมันโดยรวม
• ดูแลระบบย่อยอาหาร & ลำไส้: ส้มเลือดยังมีใยอาหารและสารพอลิฟีนอลร่วมกับ Anthocyanin ที่อาจช่วยปรับสมดุลจุลินทรีย์ในลำไส้ (gut microbiota) ทำให้การย่อยอาหารดีขึ้น และลดการอักเสบของลำไส้บางกรณี
• ความสามารถดูดซึม (Bioavailability): จากการทดลองในมนุษย์ พบว่าเมื่อทานน้ำส้มเลือดที่มีปริมาณ Anthocyanin สูง ปริมาณของ Cyanidin-3-glucoside ในพลาสม่าเพิ่มขึ้น รวมทั้งประสิทธิภาพในการต้านอนุมูลอิสระดีขึ้นในเซลล์เม็ดเลือดขาว (lymphocytes)

5. ข้อจำกัด &ข้อควรระวัง

• ปริมาณ Anthocyanin อาจลดลงเมื่อเก็บรักษาเป็นเวลานาน หรือโดยกระบวนการแปรรูป เช่น คั้นน้ำแล้วโดนแสง/อุณหภูมิสูง
• บางผลิตภัณฑ์ส้มเลือดเชิงพาณิชย์ อาจไม่ได้มีความเข้มข้นของ Anthocyanin ตามที่เคลมไว้ เพราะมีการเสื่อมสภาพหรือผสมน้ำผลไม้อื่น ๆ
• หลายงานวิจัยเป็นงานในห้องทดลองหรือสัตว์ทดลอง ยังไม่มีการพิสูจน์ผลระยะยาวที่แน่ชัดในมนุษย์ว่าการบริโภค Anthocyanin สูงในส้มเลือด สามารถป้องกันโรคได้อย่างชัดเจน

สรุปสาระสำคัญ

สาร Anthocyanin คือหัวใจที่ทำให้ ส้มเลือด แตกต่างจากส้มทั่วไป ฟังก์ชันของมันไม่ได้มีแค่ ทำให้สีแดงสวย แต่ยังเป็นหนึ่งในตัวชูโรงของคุณค่าทางโภชนาการ โดยเฉพาะฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและคุณสมบัติที่ช่วยลดการอักเสบ
Anthocyanin ในส้มเลือดหลัก ๆ คือ Cyanidin-3-glucoside และ Cyanidin-3-malonylglucoside ซึ่งมีมากกว่า 90% ของ Anthocyanin ทั้งหมดในผลไม้ชนิดนั้น ๆ
แต่ มีมาก ไม่ได้แปลว่า ดีเสมอ ปัจจัยอย่างอุณหภูมิกลางคืน, วิธีปลูก, รากตัด, และวิธีเก็บรักษา ล้วนส่งผลต่อปริมาณและคุณภาพของ Anthocyanin ที่ร่างกายจะได้รับ

ติดตาม New Product (Blood Orange) เร็วๆนี้ และ Blog สาระความรู้ครั้งต่อไปของเราได้ที่

Website : https://www.nanafruit.com/th
Facebook : https://www.facebook.com/NanaFruitOfficial
Instagram : https://www.instagram.com/nanafruitofficial?igsh=MWU2a2hva3VtY3hoNg==

อ้างอิงแหล่งสืบค้นข้อมูล

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Blood_orange?Wikipedia contributors. (2025). Blood orange. Wikipedia.
2. Habibi, F., et al. (2022). Anthocyanin in blood oranges: Postharvest enhancement and preservation. Crit. Rev. Food Sci. Nutr.
   
3. Moreno, D. A., & Castillo, J. (2003). Characterization of major anthocyanins and the color of red-fleshed Budd blood orange. ResearchGate.
4. Habibi, F., et al. (n.d.). Postharvest anthocyanin enhancement in blood orange fruit. Univ. Florida, IFAS EDIS. 
5. A New Study Says Changing the Way We Refrigerate Blood Oranges Could Make Them Healthier. (2024). Food & Wine.
6.  Chen, Z., et al. (2022). Rootstock effects on anthocyanin accumulation during blood orange fruit development. Agriculture, 12(3), 342.
7.  Grosso, G., et al. (2013). Red orange: Experimental models and epidemiological evidence of its benefits. Oxidative Med. Cell. Longev., 2013, 157240.
8.  Briskey, D., et al. (2022). Effectiveness of Moro blood orange extract on weight loss. Nutrients, 14(3), 427.
9.  Corrêa, T. A. F., et al. (2023). Blood orange juice intake changes specific bacteria of gut microbiota associated with cardiometabolic biomarkers. Front. Microbiol., 14, 1199383.
10. Scordino, M., et al. (2015). Blood orange anthocyanins in fruit beverages. Beverages, 1(2), 8294.
11. Lee, H. S. (2002). Characterization of major anthocyanins and the color of red-fleshed Budd Blood orange. J. Agric. Food Chem., 50(5), 12431246.