1,000 ปีของผลไม้อบแห้ง: จากภูมิปัญญาชาวบ้านถึงตลาดโลก
อัพเดทล่าสุด: 10 ก.ย. 2025
433 ผู้เข้าชม
1,000 ปีของผลไม้อบแห้ง: จากภูมิปัญญาชาวบ้านถึงตลาดโลก
เคยกินมะม่วงอบแห้ง แล้วลองจินตนาการกันไหมคะ... ว่ากว่าจะมาเป็นของว่างอร่อยๆ บนชั้นร้าน มันต้องผ่านการเดินทางอะไรมาบ้าง บอกเลยว่า... นี่ไม่ใช่เรื่องของโรงงานทันสมัยเพียงอย่างเดียว แต่คือ "เรื่องราวพันปี" ของภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่กลายเป็นธุรกิจผลไม้อบแห้งระดับโลกอย่างที่เราเห็นทุกวันนี้ เรื่องราวจะสนุกแค่ไหน มาดูไปพร้อมกันค่ะ
ก่อนจะเริ่มเล่า เราขอชวนคุณย้อนเวลาไปกับเรานิดนึงนะคะ ครั้งหนึ่งในยุคอาณาจักรเมโสโปเตเมีย มีคนกลุ่มหนึ่งคิดขึ้นว่า "ถ้าเราเอาผลไม้มาตากแดดให้แห้ง มันจะเก็บไว้ได้นาน ใช้ได้ตอนเดินทาง..." และนั่นคือจุดเริ่มต้นของระบบ อนุรักษ์อาหารด้วยวิธีของธรรมชาติ ที่กลายมาเป็นธุรกิจทั่วโลกในตอนนี้ มาดูกันดีกว่าว่าแต่ละยุคมีเรื่องราวอย่างไร
ก่อนจะเริ่มเล่า เราขอชวนคุณย้อนเวลาไปกับเรานิดนึงนะคะ ครั้งหนึ่งในยุคอาณาจักรเมโสโปเตเมีย มีคนกลุ่มหนึ่งคิดขึ้นว่า "ถ้าเราเอาผลไม้มาตากแดดให้แห้ง มันจะเก็บไว้ได้นาน ใช้ได้ตอนเดินทาง..." และนั่นคือจุดเริ่มต้นของระบบ อนุรักษ์อาหารด้วยวิธีของธรรมชาติ ที่กลายมาเป็นธุรกิจทั่วโลกในตอนนี้ มาดูกันดีกว่าว่าแต่ละยุคมีเรื่องราวอย่างไร
1. จุดเริ่มต้นในเมโสโปเตเมีย (ประมาณ 1700 ปีก่อนคริสตกาล)
ในแถบเมโสโปเตเมีย (ปัจจุบันคืออิรักและซีเรียบางส่วน) เป็นยุคสมัยที่ยังไม่มีตู้เย็นหรือระบบเก็บรักษาอาหารแบบทันสมัย สิ่งที่พวกเขามีคือ แสงแดดแรงจัด และ ความจำเป็นที่จะต้องเก็บอาหารให้ได้นานที่สุด โดยเฉพาะเวลาที่ต้องเดินทางไกลหรือทำสงคราม
มีหลักฐานบันทึกบนแผ่นดินดิบ (clay tablets) ว่าคนสมัยนั้นนำ ลูกอินทผลัม ลูกมะเดื่อ และองุ่น มาตากกลางแดดจนแห้ง เพื่อใช้เป็นอาหารพกพา ไม่เน่าเสียง่าย และยังคงพลังงานสูงเหมาะสำหรับการเดินทางในทะเลทราย นี่จึงกลายเป็นจุดเริ่มต้นของ ผลไม้อบแห้ง แบบดั้งเดิม ที่เรียบง่ายแต่เต็มไปด้วยภูมิปัญญา
จะเห็นว่ากระบวนการนี้คือ เทคโนโลยีเก็บอาหาร ที่เกิดขึ้นจากความจำเป็นล้วนๆ
2. วิถีท้องถิ่น: Asia และตะวันออกกลาง
จากเมโสโปเตเมีย ความรู้เรื่องการทำผลไม้อบแห้งแพร่กระจายสู่ดินแดนอื่นๆ โดยเฉพาะเปอร์เซีย (อิหร่านปัจจุบัน) ซึ่งขึ้นชื่อเรื่องการค้าขาย พวกเขานำ ผลไม้อบแห้งและถั่ว ไปแลกเปลี่ยนผ่าน เส้นทางสายไหม (Silk Road) สู่เอเชียกลางและยุโรป กลายเป็นสินค้ามูลค่าสูง เพราะให้พลังงานมากและเก็บไว้ได้นาน ในเอเชียตะวันออกก็ไม่แพ้กัน เช่น:
- จีน: มีการทำ 柿餅 (Shibing) จากลูกพลับตากแห้ง ใช้เป็นทั้งของหวานและของไหว้
- ญี่ปุ่น: Hoshigaki หรือลูกพลับตากเชือกแขวนกลางลมหนาว ถือเป็นขนมประจำฤดูใบไม้ร่วง
- เกาหลี: Gotgam หรือพลับแห้ง มักใช้ทำขนมดั้งเดิม เช่น ข้าวต้มหวาน
จะเห็นว่าในแต่ละท้องถิ่น แม้จะใช้เทคนิคง่ายๆ อย่างการตากลมและแสงแดด แต่ก็ปรับเข้ากับสภาพอากาศ วัฒนธรรม และความเชื่อของชุมชนได้อย่างกลมกลืน
3. โรมันและยุคกลาง: ของอร่อยที่ต้องมีในบ้าน
ในยุคโรมัน ผลไม้อบแห้งไม่ได้เป็นแค่ อาหารเก็บไว้เดินทาง อีกต่อไป แต่ถูกยกระดับเป็น ของอร่อยและของหรูหรา ในงานเลี้ยงราชสำนัก ไม่ว่าจะเป็น ลูกมะเดื่อ ลูกเกด อินทผลัม มักถูกนำมาเสิร์ฟบนโต๊ะอาหารร่วมกับไวน์และเนื้อสัตว์ ถือเป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่ง
ต่อมาในยุคกลางของยุโรป ผลไม้อบแห้งยังคงเป็นวัตถุดิบสำคัญ ใช้ทำขนมปัง ผลไม้กวน หรือขนมหวานในโบสถ์ แต่เพราะเป็นของหายาก ทำให้ครัวเรือนมักมี still houses หรือห้องรมควัน/ห้องตากไฟ เพื่อเก็บรักษาผลไม้ไว้กินในฤดูหนาว
จุดนี้ทำให้ผลไม้อบแห้งกลายเป็น วัฒนธรรมการกิน ไม่ใช่เพียงการเอาตัวรอดอีกต่อไป
4. กลายเป็นธุรกิจในยุคสมัยใหม่
เข้าสู่คริสต์ศตวรรษที่ 1920 เมื่อการอพยพและการเพาะปลูกขยายตัว ชาวสเปนนำพันธุ์องุ่นเข้ามาในแคลิฟอร์เนีย และพบว่าสภาพอากาศเหมาะกับการผลิตลูกเกดอย่างมาก จึงเกิดอุตสาหกรรมลูกเกดที่เติบโตจนกลายเป็นสินค้าส่งออกระดับโลก
ต่อมาในศตวรรษที่ 20 ประเทศตุรกี อิหร่าน และสหรัฐอเมริกา ก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำการผลิตผลไม้อบแห้ง ทั้งลูกเกด แอปริคอต และอินทผลัม ปัจจุบัน ตุรกี ครองตำแหน่งผู้ส่งออกผลไม้อบแห้งอันดับต้นๆ ของโลก มูลค่าหลายพันล้านดอลลาร์ต่อปี
นี่คือช่วงเวลาที่ผลไม้อบแห้งเปลี่ยนจาก ภูมิปัญญาชาวบ้าน สู่ อุตสาหกรรมสากล อย่างแท้จริง
5. เทคโนโลยีทันสมัยและเทรนด์ปัจจุบัน
เมื่อโลกเข้าสู่ศตวรรษที่ 21 การอบแห้งไม่หยุดอยู่แค่ การตากแดด อีกแล้ว แต่ถูกพัฒนาเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและมีประสิทธิภาพมากขึ้น เช่น
- Dehydrator (เครื่องอบลมร้อน) ควบคุมอุณหภูมิและความชื้นได้แม่นยำ
- Freeze-drying (ฟรีซดราย) แช่แข็งแล้วดูดไอน้ำออก ทำให้ได้ผลไม้ที่ยังคงสี รสชาติ และสารอาหารใกล้เคียงสด
- REV (Radiant Energy Vacuum) เทคโนโลยีใหม่ที่ใช้พลังงานไมโครเวฟในสภาวะสุญญากาศ ทำให้การอบเร็วขึ้น คุณภาพสูงขึ้น และใช้พลังงานน้อยลง
ปัจจุบันผลไม้อบแห้งไม่ได้ถูกมองว่าเป็น อาหารสำรอง อีกแล้ว แต่เป็น Healthy Snack และ Superfood ที่ตอบโจทย์คนรักสุขภาพทั่วโลก เห็นได้จากการวางขายในซูเปอร์มาร์เก็ต ร้านกาแฟ หรือแม้แต่ในเมนูของเชฟระดับโลก
จากอาหารเดินทางสู่ขนมเพื่อสุขภาพ ผลไม้อบแห้งจึงยังคงเล่าเรื่องใหม่ๆ ให้โลกเสมอ
ทุกครั้งที่พวกเราหยิบผลไม้อบแห้งขึ้นมาเคี้ยว เบื้องหลังคือเรื่องราวการเดินทางของภูมิปัญญาที่ไม่ธรรมดานะคะ จากคนเมโสโปเตเมีย ไม่มีตู้เย็น ต้องใช้แสงแดดรักษาอาหาร จนพัฒนาเป็นสินค้าระดับโลก การส่งผ่านวัฒนธรรมท้องถิ่น กลายเป็นธุรกิจ หัวใจอยู่ที่ "อนุรักษ์ และพัฒนา"
เรื่องราวของผลไม้อบแห้งสอนว่า... ของที่เราคิดว่า "ธรรมดา" นั้น มีเรื่องราว กลายเป็นคุณค่า และยังเดินไปข้างหน้าอยู่ตลอดเวลา
เรื่องราวของผลไม้อบแห้งสอนว่า... ของที่เราคิดว่า "ธรรมดา" นั้น มีเรื่องราว กลายเป็นคุณค่า และยังเดินไปข้างหน้าอยู่ตลอดเวลา
ติดตาม Blog สาระความรู้ครั้งต่อไปของเราได้ที่
Website : https://www.nanafruit.com/th
Facebook : https://www.facebook.com/NanaFruitOfficial
Instagram : https://www.instagram.com/nanafruitofficial?igsh=MWU2a2hva3VtY3hoNg==
Website : https://www.nanafruit.com/th
Facebook : https://www.facebook.com/NanaFruitOfficial
Instagram : https://www.instagram.com/nanafruitofficial?igsh=MWU2a2hva3VtY3hoNg==
บทความที่เกี่ยวข้อง
สาร Anthocyanin มันเป็นสารเคมีตามธรรมชาติ มีอยู่ในผลไม้และผักสีแดงม่วงหลายชนิด และในส้มเลือด มันเป็นสารที่ทำให้สีแดงนั้นปรากฏและเป็นจุดขายสำคัญ จะว่าไปแล้ว ถ้าคุณเข้าใจสารตัวนี้ คุณก็เข้าใจ “คุณภาพ” ของส้มเลือดมากขึ้น เป็นตัวช่วยให้เลือกชม เลือกซื้อ หรือแม้แต่ออกแบบผลิตภัณฑ์ผลไม้แปรรูปได้อย่างส้มเลือดอบแห้งก็สร้างมูลค่าได้เพิ่มขึ้นเลยค่ะ
9 ต.ค. 2025
Speciality & Fine Food Fair 2025 ที่ Olympia, ลอนดอน บอกเลยว่า ถ้าคุณเป็น Distributor หรือ Trader สนามที่เต็มไปด้วยไอเดียใหม่ สินค้าแปลกตา และโอกาสธุรกิจที่อาจเปลี่ยนกรอบความคิดไปเลยทีเดียว งานนี้ไม่ได้มีแค่ขนมอาร์ติซานหรือครีมบัทเทอรี่อาหาร Fine Food เท่านั้น แต่ยังมีเวทีใหญ่อย่าง Pitch Live, Food for Thought, Village Square และโซน Start-Up ที่แจกจ่ายแรงบันดาลใจ +การเชื่อมต่อแบบ “จับมือได้จริง” เยอะมากค่ะ
24 ก.ย. 2025
Blood Orange ไม่ใช่ของใหม่ซะทีเดียว มันคือสายพันธุ์หนึ่งของส้มที่ปลูกมานานแล้วในยุโรป โดยเฉพาะอิตาลีและสเปน แต่สิ่งที่ทำให้มัน “กลับมาฮิต” ในปี 2025 คือ 3 ปัจจัยหลัก: กระแสสุขภาพ, ความสวยงามสำหรับ Social Media และการแปรรูปเป็นสินค้าที่หลากหลาย ตั้งแต่เครื่องดื่ม Cold Brew, Smoothie, Soda, ไปจนถึง Dried Fruit และ Snack Bar
3 ก.ย. 2025